Mark Zuckerberg en ‘zijn’ Facebook liggen voor de zoveelste keer onder vuur. Een klokkenluider bracht aan het licht dat de gegevens van miljoenen Amerikaanse Facebookgebruikers zonder toestemming zijn gebruikt voor de verkiezingscampagne van Donald Trump (in 2015!). Inmiddels is ook de persoonlijke informatie van 90.000 Nederlanders gehackt. Een paar dagen daarna bleek tot overmaat van ramp dat Facebook via Android-apps de belgeschiedenis van gebruikers verzamelt. En dat zonder dat gebruikers daarvoor toestemming hebben gegeven – al ontkent Facebook dit. Toch doet het er eigenlijk al niet meer toe: Facebook is stom geweest en iedereen mag én wil het weten. De media zien hun kans en ruiken bloed. Zo ook Arjen Lubach die tijdens zijn talkshow opriep tot het ‘bye bye’ zeggen tegen je Facebook-account. De oplettende lezer zag tussen al het mediageweld door echter nog een ander dataschandaal.
De LGTB-dating-app Grindr heeft informatie over de hiv-status van klanten overhandigd aan partners. Daarnaast bleek dat onder meer de gps-locatie, relatiestatus en telefoongegevens soms zonder versleuteling naar andere bedrijven worden verstuurd. Deze informatie versturen is niet alleen een bizarre inbreuk op iemands privacy, maar is in homo-onvriendelijke landen ook nog eens levensgevaarlijk. Kijk alleen maar eens naar het beleid dat 72 verschillende landen op dit vlak hanteren. Kortom: er zijn verschillende gradaties in ‘vertrouwelijkheid’.
Excuses
Vanuit persoonlijk perspectief zijn dit soort datalekken beangstigend. En al ben je voorzichtig, bedrijven als Facebook zijn blijkbaar niet in staat uit te leggen wat er met jouw gegevens gebeurt. Ik citeer Mark Zuckerberg: “One of the things we’ve struggled with over time is to make things as simple as possible so people can understand it. We don’t expect that most people will want to go through and read a full legal document.”
Vanuit communicatie-oogpunt zijn de Facebook- en Grindr-cases zaken om je vingers bij af te likken. Bedrijven en bestuurders worden geacht snel en passend te reageren om zo het vertrouwen bij klanten te herstellen. Facebook reageerde echter traag en vaag. De ‘excuses’ van Zuckerberg kwamen te laat en waren onvolledig. Via een conference call met journalisten werd vervolgens wereldkundig gemaakt dat het aantal slachtoffers een kleine (en bizarre) dertig miljoen hoger ligt dan gedacht. Daarbij ontkende Facebook dat het gegevens van Android-gebruikers zonder toestemming registreert. Dit tegen beter weten in én tot woede van gebruikers die de leugens zat zijn. Vooral eerlijkheid, volledigheid en oplossingsgerichtheid zijn ver te zoeken in de communicatie. Niet alle vijf basisgeboden van crisiscommunicatie zijn dus nageleefd.
Timing
Vooral het feit dat Facebook in 2015 al van het voorval wist, maar het slechte nieuws pas in 2018 door een klokkenluider van Cambridge Analytica aan het licht werd gebracht, laat zien dat ze constant achter de feiten hebben aangelopen. Facebook heeft meerdere kansen om de controle terug te pakken laten liggen en gewacht tot Zuckerberg werd opgeroepen om aan de Amerikaanse senaat tekst en uitleg te geven. Dankzij uitstekende voorbereiding kwamen vooral de onkunde en het gebrek aan kennis van de (overwegend 70+) senatoren pijnlijk aan het licht. Sommigen roemden hem zelfs om het waarmaken van de ‘American Dream’. Dit tot hilariteit van de meeste kijkers, die zonder twijfel afgeleid waren van de ernst van de situatie.
Waarom haalde ik Grindr eerder aan? Dat is met afstand het slimste jongetje van de klas. Althans, zo lijkt het. Precies tijdens de piek van het Facebook-schandaal kwam naar aanleiding van onderzoek van het Noorse bedrijf SINTEF het eerder genoemde Grindr-dataschandaal – dat ook nog eens voor een veel kleinere doelgroep relevant is – naar buiten. Hierdoor zijn ze de dans ontsprongen. Dat terwijl de informatie die via deze app is gelekt een stuk gevoeliger is. Mark Zuckerberg is momenteel dan ook voor alle techbedrijven met gevoelige data tekst en uitleg aan het geven over het gebruik én misbruik daarvan. Hoge bomen vangen veel wind. Hopelijk ziet hij het licht en zet hij zich in voor een vooruitstrevend gebruik van data, en werkt hij mee aan de standaardisering en regulering van datagebruik. Hij is namelijk onmiskenbaar een van de sleutelfiguren in onze technologische vooruitgang.
Checken of jouw gegevens zijn gelekt? Dat kan op deze pagina.
Meer nieuws ›