Public relations betekent ‘zorg voor de goede betrekkingen met de buitenwereld’, aldus de Dikke van Dale. In mijn ogen zijn die goede betrekkingen op één ding gebaseerd: vertrouwen. En in de pr creëer je vertrouwen door eerlijk en open te zijn in je berichtgeving. Je snapt dan ook vast dat ik me boos kan maken over het ontstaan van verschijnselen als nepnieuws, alternative facts en het ‘post-truth’ tijdperk. Laat me je in dit blog aan de hand van verschillende artikelen meenemen door mijn gedachtespinsels over deze termen.
Post-truth. Het woord van het jaar 2016 volgens de Oxford Dictionary, oftewel de Dikke van Dale van de Engelse taal. Het woord heeft zijn populariteit te danken aan, je raadt het nooit, president Trump. Het is een filosofische stroming die zegt ‘dé waarheid bestaat niet, het is een kwestie van perspectief’, zo legt Volkskrant-journalist Haro Kraak uit in deze video.
Een kwestie van perspectief. Nee, het is niet gelogen, het zijn ‘alternatieve feiten’. Zo verdedigde Kellyanne Conway de foutieve bezoekersaantallen van Trumps inauguratieopkomst. Een bedenker van zulke ‘alternatieve feiten’ werd afgelopen weekend uitgelicht in dit item van Nieuwsuur. ‘Zijn verzinsel dat betogers tegen Trump werden betaald door Hillary Clinton werd ook verspreid door Trumps zoon, zijn campagnemanager en zijn woordvoerder Kellyanne Conway.’ Of hij spijt had van zijn artikelen? ‘Nul komma nul’. Hij wilde juist zorgen dat mensen vraagtekens gaan zetten bij het nieuws dat ze lezen.
Is dat the way to go? Dat mensen alles wat ze lezen en horen in het nieuws in twijfel moeten trekken? Alternatieve feiten. Een begrip dat verweven is met het verschijnsel nepnieuws.
Nepnieuws
Waar te beginnen. Trump? De Brexit? De schietpartij in de Amerikaanse pizzatent? Nee, laat me beginnen met een herinnering aan een geschiedenisles die me altijd is bijgebleven. Een les die ging over ‘The War of the Worlds’: een hoorspel op de Amerikaanse radio over een invasie van marsmannetjes dat een enorme massahysterie veroorzaakte. De reden? Het gespeelde nieuwsbericht klonk zó echt dat luisteraars spontaan in paniek raakten. Mensen waren immers gewend om nieuwsberichten voor waar aan te nemen.
Je snapt al waar ik heen wil met deze anekdote. De geschiedenis herhaalt zich. Maar door al het nieuws over nepnieuws (volg je het nog?) zijn veel mensen voorzichtig geworden om nieuwsberichten voor waar aan te nemen. Jongeren zouden dit daarentegen juist te snel doen en zelfs les moeten krijgen over wat nepnieuws is en wat niet, zo bleek uit een ander item van Nieuwsuur deze week.
Zou dat de oplossing zijn? Jongeren onderwijzen en hopen dat dit verschijnsel met de jaren uit de samenleving verdwijnt? Ik denk eerlijk gezegd niet dat het ooit verdwijnt. Er zullen altijd mensen zijn die de waarheid naar hun hand proberen te zetten om er zelf beter van te worden.
Het enige wat ik als pr-consultant kan doen, is ervoor waken geen nepnieuws of alternatieve feiten de wereld in te sturen namens mijn klanten. Alleen op die manier kan een oprechte relatie worden opgebouwd tussen hen en de buitenwereld.
Marieke
Meer nieuws ›